dobre zakupy poradnik, SPRAWIEDLIWY HANDEL
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
DOBRE ZAKUPY
Jak kupowaæ z czystym sumieniem
Poradnik konsumenta
Polska Zielona Sieæ
Kraków 2004
1
 DOBRE ZAKUPY
Wydanie II, poprawione i uzupe³nione
Poradnik przedstawia niezale¿n¹ ocenê firm i produktów (stan na listopad 2002), opracowan¹
przez brytyjsk¹ organizacjê konsumenck¹ ECRA - The Ethical Consumer Research Association
(www.ethicalconsumer.org).
Polska wersja poradnika, której wydawc¹ jest Polska Zielona Sieæ, opiera siê na publikacji The
Good Shopping Guide, wydanej przez ECRA w roku 2002. Drugie polskie wydanie zosta³o popra-
wione i uzupe³nione we wspó³pracy ze Stowarzyszeniem Sprawiedliwego Handlu Trzeci wiat
i My w oparciu o informacje w³asne i innych organizacji zajmuj¹cych siê podobn¹ problematyk¹.
Poradnik Dobre zakupy zosta³ opublikowany dziêki pomocy finansowej Unii Europejskiej. Po-
gl¹dy w nim wyra¿one nale¿¹ do Zwi¹zku Stowarzyszeñ Polska Zielona Sieæ i w ¿adnym razie nie
musz¹ odzwierciedlaæ oficjalnego stanowiska Unii Europejskiej.
WYDAWCA
Zwi¹zek Stowarzyszeñ Polska Zielona Sieæ
ul. Ba³uckiego 12
30-316 Kraków
e-mail: info@zielonasiec.pl
www.zielonasiec.pl
©Copyright by Zwi¹zek Stowarzyszeñ Zielona Sieæ 2003
ISBN 83-918499-1-0
T³umaczenie: Piotr Znaniecki
Opracowanie: Piotr Znaniecki, Krzysztof Gorczyca, Wojciech Ziêba
Konsultacje: Katarzyna Terlecka
Projekt ok³adki: Jaros³aw Piotrowicz
Korekta: Ewa Bo¿ek, Ma³gorzata Grygierowska
Redakcja wydania II, sk³ad i ³amanie: Wojciech Ziêba
Druk i oprawa: Us³ugowy Zak³ad Poligraficzny S.J.
ul. Wiewiórcza 66, Bia³ystok,
tel./faks: (085) 868 44 40
e-mail: drukarnia@cybertech.pl
2
 WSTÊP
TWOJE PIENI¥DZE KSZTA£TUJ¥ WIAT!
Decyzje podejmowane podczas zakupów, robionych
popiesznie w supermarkecie, zapadaj¹ zazwyczaj pod
wp³ywem ceny, marki i jakoci produktu. Zawartoæ
koszyka nie kojarzy nam siê z wyborem moralnym.
Tymczasem pieni¹dze, które zostawiamy w kasie,
mog¹ decydowaæ o losie ludzi, zwierz¹t, przyrody.
Mog¹ przyczyniæ siê do rozwoju rynku lokalnego, ro-
dzinnych gospodarstw rolnych, dzia³alnoci chary-
tatywnej, ale mog¹ równie¿ wspieraæ ³amanie praw
cz³owieka, handel broni¹, okrutne traktowanie zwie-
rz¹t czy rabunkow¹ dzia³alnoæ niszcz¹c¹ rodowi-
sko.
Jako konsumenci mamy prawo wyboru. wiadome
korzystanie z tego prawa wi¹¿e siê jednak z odpowie-
dzialnoci¹ za skutki naszych decyzji, w tym za dal-
sz¹ wêdrówkê naszych pieniêdzy.
Wa¿ne jest nie tylko, co kupujemy, ale i - komu p³acimy.
Niewzbudzaj¹cy w¹tpliwoci produkt mo¿e przyspa-
rzaæ zysków przedsiêbiorstwu, które postêpuje w spo-
sób, jakiego nie chcemy popieraæ. Zakup produktu to
tak¿e finansowe wsparcie polityki danej firmy.
Rozszerzona wersja Poradnika jest dostêpna w inter-
necie pod adresem www.ekonsument.pl.
Wiele informacji znajdziesz równie¿ na stronach Sto-
warzyszenia Sprawiedliwego Handlu Trzeci wiat
i My: www.sprawiedliwyhandel.org.
3
KONSUMENCI
RZÂ¥DZÂ¥ WIATEM!
Pieni¹dze wprawiaj¹ wiat w ruch - g³osi znane powiedzenie. Czêci¹ naszych pieniêdzy,
pochodz¹c¹ z podatków, dysponuje rz¹d, zdecydowan¹ wiêkszoæ wydajemy jednak
sami, kupuj¹c towary i us³ugi. Kontrolê nad sposobem wydawania pieniêdzy
z naszych podatków mamy raz na kilka lat, kiedy uczestniczymy w wyborach.
A zakupy robimy przecie¿ codziennie. We wspó³czesnym wiecie g³ówn¹,
powszechnie dostêpn¹ form¹ oddzia³ywania na rzeczywistoæ s¹ w³anie... zakupy.
Ka¿da z³otówka jest jak karta wyborcza
Jak politycy zabiegaj¹ o nasz g³os w kampanii wyborczej, tak producenci i sprzedawcy
walcz¹ miêdzy sob¹ o ka¿d¹ nasz¹ z³otówkê, kusz¹c nas reklamami i promocjami. To
dowód, ¿e nasz wybór ma ogromne znaczenie.
Poradnik DOBRE ZAKUPY omawia aspekty etyczne codziennych zakupów oraz stoj¹c¹
przed nabywc¹ mo¿liwoæ aktywnego wp³ywania na dzia³alnoæ firm poprzez wybory
dokonywane w czasie zakupów. Znaleæ w nim mo¿na takie informacje o produktach
i producentach, których pró¿no szukaæ w reklamach i na etykietach. Poradnik informuje
o faktach i dostarcza ogólnych zaleceñ, pomocnych w ukierunkowaniu mocy sprawczej
zwyk³ych zakupów, le¿¹cej w rêkach ka¿dego konsumenta.
CO TU ZNAJDZIESZ?
magamy zmniejszyæ zanieczyszczenie
rodowiska wie to ka¿dy. Ale kto wie,
jak¹ kupiæ lodówkê? Który z producen-
tów butów sportowych ³amie prawa
cz³owieka? Który z kosmetyków by³ te-
stowany na zwierzêtach? Które z firm
s¹ zamieszane w handel broni¹? Który
towar zosta³ wyprodukowany w fabry-
kach zatrudniaj¹cych dzieci?
Poradnik
pomaga odpowiedzieæ na te pytania.
Zadaniem
poradnika
jest pomóc w wia-
domym wyborze produktów najlepszych
z punktu widzenia spo³ecznego, za-
pewniaj¹cych dobrobyt oraz poszano-
wanie rodowiska naturalnego. Wi¹¿e
siê z tym standard ¿ycia ludzi ubogich
w innych krajach, prawa cz³owieka, kwe-
stie ekologiczne oraz ochrona zwierz¹t.
Ka¿dy mo¿e uczestniczyæ w tworzeniu
lepszej rzeczywistoci poprzez proste
wybory, dokonywane codziennie pod-
czas zakupów. Gdy wybieramy biode-
gradowalny p³yn do mycia naczyñ, po-
MA£E DZIA£ANIA DU¯E EFEKTY
Nasze codzienne wybory mog¹ wspie-
raæ odpowiedzialne firmy, które trosz-
cz¹ siê o konsekwencje spo³eczne i ro-
4
dowiskowe swej dzia³alnoci. Mog¹ te¿
powodowaæ zmiany w sposobach dzia-
³ania wielkich korporacji i hipermarke-
tów. Tak ju¿ siê dzieje! Sklepy coraz czê-
ciej sprzedaj¹ produkty przyjazne dla
rodowiska czy ¿ywnoæ produkowa-
n¹ metodami ekologicznymi, gdy¿ coraz
wiêcej klientów zwraca na to uwagê.
gaj¹ odpowiedzialne przedsiêbiorstwa,
kieruj¹ce siê nie tylko wzglêdami eko-
nomicznymi, ale te¿ ekologicznymi,
spo³ecznymi i etycznymi: nie wyzyskuj¹
ludzi, nie niszcz¹ rodowiska i nie po-
woduj¹ cierpienia zwierz¹t.
Dobre, odpowiedzialne zakupy wspie-
raj¹ etycznych producentów, ale jedno-
czenie s¹ znakiem sprzeciwu wobec
firm, które ignoruj¹ negatywne konsek-
wencje spo³eczne i ekologiczne swych dzia-
³añ. To umacnia Tw¹ pozycjê konsumen-
ta, który ma prawo wp³ywaæ na spo-
sób produkcji towarów, za które p³aci.
Jest wiele sposobów kszta³towania ryn-
ku tak, by zmienia³ siê zgodnie z naszy-
mi ¿yczeniami. Na pocz¹tku mo¿esz ro-
zejrzeæ siê za sklepami lokalnymi w swo-
jej okolicy zaopatruj¹c siê w nich, osz-
czêdzasz paliwo i wspierasz swych s¹-
siadów. Kupuj¹c jedzenie, pytaj o ¿yw-
noæ z gospodarstw ekologicznych. Wy-
bieraj¹c produkt Sprawiedliwego Han-
dlu, wspierasz ubogich producentów
z krajów Trzeciego wiata. Decyduj¹c
siê na biodegradowalne p³yny do my-
cia naczyñ i proszki do prania, chronisz
rodowisko i dajesz zarobiæ producen-
tom ekologicznym, którzy mog¹ dalej
inwestowaæ w czyste, zdrowe techno-
logie. Jednoczenie dajesz znak innym
firmom, które o to nie dbaj¹, ¿e jeli nie
zmieni¹ postêpowania, bêd¹ traciæ
klientów, a wiêc zarobi¹ mniej.
Mo¿esz zachowaæ siê dwojako: pozy-
tywnie kupuj¹c towar, o którym wiesz,
¿e jest etyczny, lub negatywnie od-
mawiaj¹c kupna towarów pod tym
wzglêdem w¹tpliwych.
Dobre zakupy to tak¿e bojkot firm, któ-
rych zachowanie jest sprzeczne z Two-
im wiatopogl¹dem, które s¹ uwik³ane
w niejasne uk³ady polityczne, graj¹ nie-
czysto na rynku pracy i ³ami¹ prawa pra-
cowników, zanieczyszczaj¹ rodowisko,
prowadz¹ szkodliwe spo³ecznie kam-
panie reklamowe (np. Nestlé, agresyw-
nie promuj¹ca mleko w proszku wród
karmi¹cych matek w Trzecim wiecie,
choæ jego niew³aciwe u¿ywanie jest
tam przyczyn¹ mierci 1,5 mln dzieci
rocznie; czytaj: www.babymilkaction.org).
Ka¿da podobna decyzja ma swój sku-
tek ma³y sam w sobie, ale ogromny,
je¿eli miliony innych osób zrobi¹ to
samo. Poradnik pokazuje, jak byæ
uczestnikiem tego pozytywnego proce-
su, jak na co dzieñ czyniæ wiat lepszym.
Z
poradnika
dowiesz siê ciekawych rze-
czy o produktach, które codziennie ku-
pujesz lub zamierzasz kupiæ. Tu znaj-
dziesz informacje niezbêdne do podjê-
cia wiadomej decyzji kupna produktu
etycznego lub bojkotu firmy dzia³aj¹cej
nieetycznie. Rob Harrison z organiza-
CO TO SÂ¥ DOBRE ZAKUPY?
Dobre zakupy to zakupy wiadome,
przemylane, etyczne. Zaspokajaj¹ one
nasze potrzeby, ale równie¿ wspoma-
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]